Przegląd Oświatowy nr 17/2018 Trudny start
W jakiej sytuacji są młodzi ludzie zaczynający pracę w zawodzie nauczyciela?
Jan Kurczek, Region Śląsko-Dąbrowski: Sytuacja młodych ludzi jest złożona. Wynika to z kilku aspektów. Młodzi, którzy mają własne zdanie, są przedsiębiorczy, zwykle zniechęcają się do zawodu, bo nie czują się doceniani. Droga awansu jest bardzo długa, zarobki niskie, a wymagania niektórych dyrektorów też są czasami niezrozumiałe dla młodego, ambitnego człowieka. Wymagają uległości i bezwzględnego podporządkowania, nie tolerują nauczyciela mającego własne zdanie, w szczególności na radzie pedagogicznej, nagradzając tych uległych. Co potęguje stres, wpływa na bylejakość; wykonać pracę i wyjść ze szkoły, mieć święty spokój, nie wychylać się. A przecież młody nauczyciel musi być bardzo dobrze przygotowany do pracy z uczniami, od samego początku odpowiada za ich kształcenie i to, że jest młody, nie zwalnia go z wszystkich obowiązków spoczywających na doświadczonych nauczycielach. Moim zdaniem obecna procedura awansu zawodowego nie spełnia swojej roli, wręcz przeciwnie, zniechęca do zawodu zdolnych absolwentów uczelni. Szkoła nie jest atrakcyjna dla przedsiębiorczych, ambitnych młodych ludzi. Nadmiar biurokracji, papierkomania, a ostatnio nieczytelny i skomplikowany proces oceniania – zrażają do zawodu nauczyciela. Nie spełnia wysokich wymogów również proces kształcenia na uczelniach pedagogicznych, co ma wpływ na pojęcie tak zwanej misji nauczyciela. Niektórzy adepci studiów nauczycielskich traktują naszą pracę jak „każdą inną”. Nauczyciel powinien bardzo dobrze pracować i bardzo dobrze zarabiać – adekwatnie do obowiązków, jakie na nim spoczywają. Zawód nauczyciela wymaga nie tylko doskonałego przygotowania merytorycznego, ale także dużej odpowiedzialności za uczniów, którzy są mu powierzeni. Zawód nauczyciela to misja, a zatem młody człowiek powinien mieć odpowiednie warunki pracy – również te finansowe – do pełnienia swojej służby.
Piotr Patora, Region Ziemia Łódzka: Istotnym problemem młodych ludzi zaczynających pracę w zawodzie nauczyciela jest zastosowanie posiadanej wiedzy do praktyki szkolnej. W mojej ocenie uczelnie niewystarczająco przygotowują przyszłych nauczycieli, zwłaszcza w zakresie praktycznego wykorzystania wiedzy zdobytej w toku studiów. Dużo do życzenia pozostawia zakres kształcenia stosowany na poszczególnych uczelniach. Początkujący nauczyciele mają poważne problemy z korzystaniem z dostępnych w szkołach pomocy dydaktycznych, także tych związanych z technologią informacyjno-komunikacyjną. Dużym problemem dla podejmujących pracę, ale także pracujących już w tym zawodzie, nauczycieli jest dynamika zmian systemu edukacji w Polsce. Kolejne ekipy rządzące bezkrytycznie zmieniają strukturę organizacyjną szkół. Powoduje to poważne problemy związane ze stabilizacją zawodową. Wielość przepisów wykonawczych oraz ciągłe i znaczące zmiany prawa oświatowego utrudniają młodym nauczycielom adaptację w środowisku szkolnym. Wiele do życzenia pozostawia też system wynagradzania. Niskie zarobki nauczyciela rozpoczynającego pracę powodują, że wielu zdolnych ludzi w ogóle nie myśli o podjęciu pracy w szkole lub szybko z niej rezygnuje.
Dariusz Zięba, Region Rzeszowski: Jestem przekonany, że w nie najlepszej. Po wprowadzeniu zmian w prawie oświatowym został wydłużony do roku i dziewięciu miesięcy staż z nauczyciela stażysty na nauczyciela kontraktowego. Oznacza to, że młodzi nauczyciele bardzo długo mogą pozostać nauczycielami stażystami, ponieważ dyrektorzy szkół nie chcą pozwalać na rozpoczęcie stażu osobie, którą zatrudniają na rok, na przykład na zastępstwo. Przed zmianami ten poziom awansu zawodowego to był nauczyciel kontraktowy. To „drobne” utrudnienie powoduje, że w rozwoju finansowym młody nauczyciel zatrzyma się na najniższym poziomie i może to trwać bardzo długo, chyba że kandydat nie wytrzyma i wybierze inne zajęcie. Znam przypadki, gdy młody nauczyciel pracuje już drugi i trzeci rok i dalej jest stażystą. Jego awans zawodowy wydłuża się i naprawdę trzeba dużego samozaparcia, by przebrnąć przez ten czas, czekając na wyższą pensję, którą ci, którzy wybrali inny zawód, mają „od ręki”. Znam przypadki młodych nauczycieli, którzy pojawili się tylko na konferencji rozpoczynającej rok szkolny i zrezygnowali z pracy, nie podjęli jej w ogóle. Myślę, że bardzo bolesne jest zderzenie młodego adepta kierunku nauczycielskiego, który po studiach ma idealistyczne wyobrażenie o swojej pracy, z realiami tej pracy i problemami różnej natury, o których na studiach się nie dowiedział. To w pierwszych latach pracy będą podważane jego kompetencje zawodowe przez na przykład rodziców i uczniów, to w pierwszych latach będzie okazja, by dyrektor szkoły nie zagwarantował przysługujących mu praw. Dlatego tak ważna jest rola przewodniczącego Koła w szkole. To w pierwszych latach dowie się, że wiedzę można czerpać z innych źródeł niż szkoła, czyli właściwie jest niepotrzebny. Rozwiązaniem na pewno byłby inny system kształcenia nauczycieli, który pozwoliłby na pełne opanowanie umiejętności pedagogicznych podczas pięcioletnich studiów magisterskich oraz wprowadzenie przedmiotu „prawo oświatowe” do programu studiów padagogicznych. Może jednak nie należy mówić młodym nauczycielom o tych problemach? Bo młodych, zaangażowanych nauczycieli potrzeba polskiej szkole.
oprac. Barbara Ellwart
W numerze 17/2018
Wydmuszkowa reforma?
O stanie negocjacji z Ministerstwem Edukacji Narodowej, a także miedzy innymi o konieczności zmiany systemu finansowania zadań oświatowych i systemu wynagradzania z przewodniczącym Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” rozmawia Olga Zielińska. więcej na str. 2
List początkującego nauczyciela Redakcja „Przeglądu Oświatowego” otrzymała list, który obrazuje, jak rzeczywistość rozmija się z wyobrażeniami młodego człowieka rozpoczynającego pracę w szkole. Z danych GUS oraz informacji zebranych przez uczelnie wynika, że spada liczba chętnych na studia pedagogiczne, a co za tym idzie – coraz mniej absolwentów szkół wyższych poszukuje zatrudnienia w placówkach oświatowych. więcej na str. 4
Trudny start
W jakiej sytuacji są młodzi ludzie zaczynający pracę w zawodzie nauczyciela?– wypowiedzi związkowców
więcej na str. 6
Pora na uczciwe rozmowy o wynagrodzeniach
Natychmiastowe rozpoczęcie prac dotyczących nowego systemu wynagradzania nauczycieli w powiązaniu z nowym systemem finansowania zadań oświatowych, poprawa (nowelizacji) kilku wprowadzonych aktów prawnych pogarszających status finansowy tej grupy pracowników oraz nierozprzestrzenianie i sprostowanie błędnych informacji związanych z wysokością płac i podwyżek pedagogów – to główne tezy Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”, przedstawione podczas obrad Zespołu problemowego ds. usług publicznych Rady Dialogu Społecznego.
Jerzy Ewertowski
str. 7
Ojciec Niepodległości
W 1918 roku Polska odzyskała niepodległość dzięki pokoleniu wybitnych polityków, mężów stanu, wojskowych i dyplomatów. Ale tylko Józef Piłsudski wywalczył sobie w historii miejsce w najwyższej kategorii, zarezerwowanej naprawdę dla nielicznych – ojca polskiej niepodległości i jej symbolu.
Adam Chmielecki
więcej na str. 8
Skąpe podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli w 2019 roku
W roku 2019 nauczyciele dostaną drugą transzę podwyżek wynagrodzeń, które zapowiedziała minister Anna Zalewska. Mają one być w wysokości 5 procent. Nauczyciele nie mają jednak powodów, by skakać z radości. Uwzględniając inflację, wzrost wynagrodzeń wyniesie zaledwie 2,7 procent. Nie jest to więc znacząca podwyżka, choć tak przekonywała zainteresowanych minister edukacji Anna Zalewska.
Olga Zielińska
więcej na str. 10
Nauczyciele mówią: Dość (2)
Na Dzień Edukacji Narodowej do Minister Anny Zalewskiej kilka pytań... retorycznych (o tym, co podstawowe i niezbędne)
Od szeregu lat nauczycielskie płace wywołują wiele emocji wynikających na ogół z niezrozumienia specyfiki zawodu. Panuje w tym zakresie mnóstwo przekłamań i prze-sądów. Mało kto spoza branży zdaje sobie sprawę z tego, że nauczyciele zobowiązani są do pracy przez 40 godzin tygodniowo, ale płaci się im jedynie za 18 godzin (pensum). Próżno szukać podobnej sytuacji w innym zawodzie.
Waldemar Jakubowski więcej na str. 12
Kulinarne Abrakadabra
Sezon na Kulinarne Abrakadabra w Zespole Szkół Technicznych im. gen. Władysława Andersa w Białymstoku został otwarty. Jest to inicjatywa, która była podejmowana już w roku poprzednim i cieszyła się dużym zainteresowaniem uczniów naszej szkoły, a także uczniów z innych białostockich szkół – na różnych poziomach kształcenia.
Zyta Dapkun i Agnieszka Januszkiewicz
więcej na str. 18
Polskie Termopile
Komisja Międzyzakładowa NSZZ „Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania w Rzeszowie wzięła udział w uroczystościach upamiętniających rocznicę bitwy pod Zadwórzem, stoczonej 17 sierpnia 1920 roku.
Bogusława Buda więcej na str. 20
